28/02/2020 ΑΝΤΙΟ, ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΜΑΣ ΑΛΚΗ

28/02/2020

ΑΝΤΙΟ, ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΜΑΣ ΑΛΚΗ

Με οδύνη αποχαιρετούμε τη συγγραφέα της καρδιάς μας, τη σπουδαία Άλκη Ζέη. Ο μεγάλος περίπατός της έλαβε τέλος.

Οι εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ και όλη η Ελλάδα αποχαιρετούν με οδύνη τη συγγραφέα της καρδιάς μας, την αγαπημένη μας φίλη, τη σπουδαία Άλκη Ζέη, αυτόν τον σπάνιο και φωτισμένο άνθρωπο που έφυγε από κοντά μας πολύ ήσυχα χτες το βράδυ στο σπίτι της. Το πολιτιστικό κεφάλαιο της χώρας είναι πλέον από σήμερα δραματικά φτωχότερο. Η Άλκη ξεκίνησε έναν νέο περίπατο για άλλους τόπους, το πολύτιμο έργο της όμως θα παραμείνει ζωντανό, όπως και οι αναμνήσεις μας από εκείνη.

Υπάρχουν κάποιες στιγμές στην ιστορία των εκδοτικών οίκων καθοριστικές για την ταυτότητα και την εξέλιξή τους. Οι εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ θεωρούν ότι η πιο σημαντική στιγμή τους από το 1993 που ιδρύθηκαν είναι η ένταξη στην οικογένεια των συγγραφέων τους της κυρίας Άλκης Ζέη. Έτσι ήταν στην αρχή, ΚΥΡΙΑ ΖΕΗ, για λίγες μόνο μέρες! Νιώθαμε δέος απέναντί της, αλλά τελικά μας υποχρέωσε στο Άλκη.

Δεν ήταν μία ακόμα συγγραφέας. Ήταν ο άνθρωπός μας. Μας νοιαζόταν και τη νοιαζόμασταν. Η προσωπικότητά της, η γενναιοδωρία της, η συνεπής παρουσία της στη ζωή του εκδοτικού οίκου είναι μερικά από τα στοιχεία που την έκαναν ξεχωριστή για εμάς. Η Άλκη έγραφε όταν είχε κάτι σημαντικό να πει. Και δεν έγραφε για τα προφανή και τα επίκαιρα. Έγραφε λογοτεχνία, δημιουργούσε ήρωες διαχρονικούς, σεβόταν την τέχνη της, παρακαταθήκη για τους νέους αναγνώστες και τους νέους συγγραφείς. Η Άλκη δεν μας σκεφτόταν μόνο όταν είχε καινούργιο βιβλίο, αλλά μπήκε στη ζωή του εκδοτικού οίκου με μια υποδειγματική συνέπεια και μια γλυκιά ρουτίνα.

Κάθε Τετάρτη, κατά τις 12 με 12:30 το μεσημέρι κατέφθανε το ταξί, κατέβαινε η Άλκη, πάντα με δυο κουτιά καλούδια, για καφέ και κουβέντα. Στο πατάρι του εκδοτικού οίκου μύριζε ζεστός καφές, ο Νώντας και η Βάσω Παπαγεωργίου έκαναν διάλειμμα, η Ελένη Μπούρα, η επιμελήτρια όλων των βιβλίων της, αναλάμβανε ρόλο οικοδέσποινας και σιγά σιγά η ομήγυρη μεγάλωνε. Όλο και κάποιος περαστικός συγγραφέας θα ανέβαινε να τη χαιρετήσει, πελάτες του βιβλιοπωλείου, παιδιά με γονείς που θα ζητούσαν με την ευκαιρία και μια υπογραφή σε κάποιο βιβλίο της.

Και όλοι οι άνθρωποι του εκδοτικού οίκου που συνεργάζονταν μαζί της περνούσαν να τη χαιρετήσουν και να διευθετήσουν μαζί της θέματα - συνεντεύξεις, παρουσιάσεις, επισκέψεις σε σχολεία, συνομιλίες με μαθητές από όλη την Eλλάδα με skype. Η ατζέντα της ήταν πάντα γεμάτη!

Και ήταν αυτές οι Τετάρτες στο πατάρι μας που θύμιζαν άλλες εποχές, συγγραφείς σε πατάρια εκδοτικών οίκων όπου γίνονταν κάθε είδους ιδεολογικές ζυμώσεις.

Δέκα χρόνια λοιπόν με τη συγγραφέα που θεωρούσε το ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ σπίτι της.

Μόνη παρηγοριά η τύχη μας να τη γνωρίσουμε και η πολιτιστική κληρονομιά που αφήνει απλόχερα πίσω της. Θα θυμόμαστε πάντα, μικροί μεγάλοι, αυτή την ακούραστη διάθεσή της για ζωή. Άλκη, θα μας συντροφεύεις για πάντα.

Η πολιτική κηδεία θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 3 Μαρτίου 2020, στις 12 το μεσημέρι, στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Η σορός θα βρίσκεται στο νεκροταφείο από τις 10 το πρωί.

Επιθυμία της οικογένειας, αντί στεφάνων να κατατεθούν δωρεές στη μνήμη της σε μία από τις παρακάτω οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην προστασία παιδιών:

Συνύπαρξη και Επικοινωνία στο Αιγαίο (Τράπεζα Πειραιώς, IBAN: GR07 0171 3550 0063 5513 8560 788)

Μετάδραση, Δράση για τη Μετανάστευση και την Ανάπτυξη (EUROBANK, IBAN: GR39 0260 0440 0004 0020 1489 981)

Κιβωτός του Κόσμου (Εθνική Τράπεζα, IBAN: GR62 0110 1000 0000 1002 9610 242)

Άρσις, Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων (ALPHA ΒΑΝΚ, IBAN: GR06 0140 1420 1420 0200 2008 979)

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΚΗ ΖΕΗ

Η Άλκη Ζέη γεννήθηκε στην Αθήνα. Ο πατέρας της καταγόταν από την Κρήτη και η μητέρα της από τη Σάμο, όπου πέρασε τα πρώτα παιδικά της χρόνια. Παντρεύτηκε τον θεατρικό συγγραφέα και σκηνοθέτη Γιώργο Σεβαστίκογλου, που πέθανε το 1991. Απέκτησαν δύο παιδιά, την Ειρήνη και τον Πέτρο.

Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Μόσχας, στο τμήμα σεναριογραφίας.

Από το 1954 έως το 1964 έζησε ως πολιτική πρόσφυγας στη Σοβιετική Ένωση. Το 1964 επιστρέφει οικογενειακώς στην Ελλάδα, για να ξαναφύγουν πάλι όλοι μαζί με τον ερχομό της Χούντας το 1967. Αυτή τη φορά ο τόπος διαμονής τους είναι η Γαλλία, και συγκεκριμένα το Παρίσι, απ’ όπου επιστρέφουν μετά τη δικτατορία.

Από πολύ μικρή ασχολήθηκε με το γράψιμο. Στις πρώτες ακόμη τάξεις του Γυμνασίου άρχισε να γράφει κείμενα για το κουκλοθέατρο. Ένας από τους ήρωες που δημιούργησε, ο Κλούβιος, έγινε κατοπινά ο ήρωας του γνωστού κουκλοθέατρου «Μπαρμπα-Μυτούσης», εμπνεύστρια του οποίου ήταν η Ελένη Θεοχάρη-Περάκη. Πρώτο της μυθιστόρημα είναι Το καπλάνι της βιτρίνας (1963), που το έχει εμπνευστεί από τα παιδικά της χρόνια στη Σάμο και είναι σχεδόν αυτοβιογραφικό. Ακολουθεί μια σειρά μυθιστορημάτων για παιδιά, και το 1987 κυκλοφορεί το πρώτο της βιβλίο για μεγάλους Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα. Το 2013 κυκλοφόρησε το αυτοβιογραφικό της βιβλίο Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο, και το 2017 το Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά;. Τελευταίο της έργο το παιδικό μυθιστόρημα Ένα παιδί από το πουθενά που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 2019.

Το 2010 τιμήθηκε με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της. Το 2012 αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Κύπρου. Το 2014 αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ το 2015 απέσπασε την ίδια τιμή από το Πανεπιστήμιο Πατρών της Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών.

Τον Ιανουάριο του 2015 έλαβε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Τιμής, διάκριση που αποδίδεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε διαπρεπείς προσωπικότητες των τεχνών, των επιστημών και των γραμμάτων, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2015 τιμήθηκε από τη Γαλλία με τον τίτλο του Ταξιάρχη του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων (Commandeur de l’Ordre des Arts et des Lettres).

Έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών στις 27 Φεβρουαρίου 2020.

Τα βιβλία της Άλκης Ζέη που το Μεταίχμιο είχε την τιμή να εκδώσει είναι

Τα παιδικά βιβλία:

• Ένα παιδί από το πουθενά
• Το καπλάνι της βιτρίνας
• Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου
• Ο ψεύτης παππούς
• Η μωβ ομπρέλα
• Κοντά στις ράγιες
• Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της
• Ο θείος Πλάτων
• Γατοκουβέντες
• Η Αλίκη στη χώρα των μαρμάρων
• Μια Κυριακή του Απρίλη
• Τα παπούτσια του Αννίβα
• Θέατρο για παιδιά

Τα βιβλία για μεγάλους:

• Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα
• Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο
• Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά;
• Αρβυλάκια και γόβες
• Η συνισταμένη των ανοησιών της υφηλίου

Στις 27 Απριλίου θα κυκλοφορήσει το εικονογραφημένο βιβλίο της 

Ο νυχτερινός περίπατος της γιαγιάς. 

Η αγαπημένη Άλκη Ζέη γράφει για ακόμα μία φορά μια υπέροχη ιστορία που την εικονογραφεί ο Νικόλας Χατζησταμούλος με την οποία ρίχνει μια λυρική και ευαίσθητη ματιά πάνω στο θέμα της απώλειας που δεν προκαλεί θλίψη, παρά μόνο ζεστασιά και μια γλυκιά μελαγχολία. Ένας μαγικός περίπατος που κλείνει τον μεγάλο κύκλο μιας γεμάτης ζωής.

«Από τα μικρά μου χρόνια ως σήμερα, ας μην πω με ακρίβεια πόσα είναι γιατί θα τρομάξω κι εγώ η ίδια, έζησα έναν πόλεμο, δύο εμφύλιους πολέμους, δύο δικτατορίες και δύο προσφυγιές. Δεν τα έζησα σαν απλός παρατηρητής, αλλά παίρνοντας ενεργό μέρος κάθε φορά κι έτσι και να ήθελα δεν θα μπορούσε το συγγραφικό μου έργο να μην επηρεαστεί από τα γεγονότα αυτά που συγκλόνισαν τον τόπο μας. Άθελά μου η ζωή μου μπλέχτηκε μέσα στην ιστορία κι έγινα κι εγώ ένα κομμάτι της. Το συγγραφικό μου λοιπόν έργο, θέλω δεν θέλω, είναι γεμάτο ιστορία… Αν πέτυχα να κάνω τα παιδιά να την ακούσουν τουλάχιστον, το μέλλον θα δείξει».

Α.Ζ.

https://www.metaixmio.gr/el/%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BF-%CE%B1%CE%B3%CE%B1%CF%80%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B7-%CE%BC%CE%B1%CF%83-%CE%B1%CE%BB%CE%BA%CE%B7?fbclid=IwAR1C2h18rdN_l09D7aruWkn7MJoA75tz-fVFFdcbFjwX0NZn72385C3sl5I

Η κυρία Άλκη ήταν η συγγραφέας που, μαζί με την φίλη της Ζωρζ Σαρρή, γέμισε το αγαπημένο ράφι της παιδικής μου βιβλιοθήκης. Ήταν η αξιοθαύμαστη γυναίκα που έζησε τα πιο δύσκολα χρόνια του εικοστού αιώνα και μίλησε για τόσα έζησε στα παιδιά σαν να ήταν μεγάλοι.

Ήταν η κοκέτα κυρία Άλκη που ντύνονταν πάντα τόσο όμορφα και φροντισμένα όταν έρχονταν τις Τετάρτες στο πατάρι του βιβλιοπωλείου μας για καφέ και κουβέντα. Μια συνήθεια κρατημένη από τις παλιές λογοτεχνικές παρέες, μια ζεστή επανάληψη, κάθε Τετάρτη στις 12 το μεσημέρι η κυρία Άλκη και οι ζεστές τυρόπιτες που έφερνε πάντα εκεί. Τόσο συνήθεια που πίστευα πως δεν θα πάψει ποτέ και μπορεί και να μην προλάβαινα να κατέβω να την χαιρετήσω κάποιες βδομάδες.

Η κυρία Άλκη που έγραψε ένα υπέροχο βιβλίο για παιδιά πριν λίγους μήνες, που μίλησε για όσα τα απασχολούν σήμερα σαν να ήταν και η ίδια παιδί. Ο Ίκαρος Λαμπρίδης είναι ο Πέτρος του 2020. Και που, στα 97 της χρόνια, ετοίμαζε ένα εικονογραφημένο βιβλίο και… ένα graphic novel για τον Μεγάλο Περίπατο του Πέτρου, ακούραστη και ανοιχτή σε όλα τα καινούρια. Η κυρία Άλκη που αγαπούσε τα παιδιά και τους φέρονταν με σεβασμό.

Η κυρία Άλκη που επισκεφθήκαμε στο σπίτι της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, με την μικρή μου Στέλλα όταν ήταν 3 μηνών, τον Δεκέμβρη του 2018, για να γνωριστούν. Την κράτησε στα χέρια της και κουβέντιασαν για ώρα, η αγαπημένη συγγραφέας και η μελλοντική αναγνώστρια της. Η όμορφη φωτογραφία είναι από αυτή τη συνάντηση.

Κυρία Άλκη, θα σας θυμόμαστε με αγάπη. Καλό ταξίδι.

Ελένη Παπαγεωργίου

28 Φεβρουαρίου 2020

Πέρασαν αρκετές ώρες απ´ το προχθεσινό βράδυ που η Άλκη ξεκίνησε το τελευταίο της ταξίδι. Δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε πως την επόμενη Τετάρτη ( και τις επόμενες Τετάρτες...) δεν θάρθει στην Ιπποκράτους με τα τυροπιτάκια για να πιούμε μαζί καφέ στο πατάρι του βιβλιοπωλείου και να κουβεντιάσουμε χωρίς ατζέντα.

Τέτοιες ώρες τα πολλά λόγια είναι φτώχεια. Άλλωστε ειπώθηκαν ήδη και γράφτηκαν πολλά - και φυσικά δεν μπήκε ακόμη η τελεία.

Με λίγα λόγια μπορούμε να πούμε πως η Αλκη άφησε στο πέρασμά της στίγμα ανεξίτηλο. Και, πιο προσωπικά μιλώντας, η γνωριμία και η συνεργασία μαζί της αυτά τα δέκα χρόνια ήταν μεγάλη χαρά και ευτυχία. Μάθαμε πολλά μαζί της, πιο πολύ απ´ όλα η στάση της απέναντι στη ζωή και τους συνανθρώπους της μάς δίδασκε καθημερινά πως ναι, «ο κόσμος είναι απλός».

Οι χαμηλοί τόνοι, η αγάπη και η καλοσύνη της ήταν πρότυπο ζωής για πολλές και πολλούς που τη γνώρισαν από κοντά ή μέσα από τα βιβλία της. Ήταν μεγάλη η τύχη μας που τη γνωρίσαμε και περάσαμε πολλές ωραίες στιγμές μαζί της.

Καλό ταξίδι Αλκη. Είναι περιττό να σου πω ότι δεν θα σε ξεχάσουμε.

Νώντας Παπαγεωργίου